Herriaren aurka Israelgo Estatua egiten ari den
genozidio terrorista salatu nahi dugu.
Maiatzaren 1ean Langileen Eguna osapatzen da
Musika klasikoan hasiberrientzako iradokizunak
Internazionala (L 'Internationale frantsesez) Langile Mugimenduaren abestirik nabarmenena da. Mundu osoko langileen eta alderdi sozialista eta komunista gehienen ereserki ofizialtzat hartzen da; baita zenbait erakunde anarkistatzat ere. Jatorrizko letra, frantsesez, Eugène Pottierrena da, eta 1871n idatzi zuen bere Cantos Revolucionarios lanaren barruan. 1888an, Pierre de Geyterrek enkarguz musikalizatu zuen Gustave Delory, Lilleko (Frantzia) Alderdi Langile Frantziarraren buruzagia, Lira de los Trabajadores (La Lyre des Travailleurs) alderdiko abesbatzaren errepertoriorako. 1889an, Bigarren Internazionalaren ereserki gisa (orain, Internazional Sozialista) eta SESBeko ereserki gisa hartu zen, 1922an sortu zenetik 1944ra arte.
Gaur Internazionala Ereserkia den dokumentu historiko hau, NBC Orkestra Sinfonikoak eta Westminsterreko Abesbatzaren eskutik eskaintzen dugu, Arturo Toscaniniren gidaritzapean
Giuseppe Verdi (1813-1901). Musikagile italiar bat izan zen; bel cantotik verismorako zubi gisa hartzen diren 28 opera idatzi zituen. Le Roncolen jaio zen, Busettotik gertu; umetan, Elizako abesbatzako kide izan zen, organo eskolak jaso zituen, eta hamar urte zituela, gurasoek Busettoko Musika Eskolan inskribatu zuten; 19 urte zituela, Milanera joan zen, eta han jarraitu zituen ikasketak. Europako dinastia ezberdinetan banatutako Italiaren batasuna aldarrikatzen zuten herri mugimenduak begiko izan zituen; “Viva Verdi”, Viva Vittorio Emanuele Re D 'Italiaren zentzu bikoitzarekin oihukatzen zuelarik. Gehien estimatzen eta antzezten diren bere operetariko batzuk, Aida, La Traviata eta Rigoletto dira, besteak beste, eta bere Requiem ere, bere maisulanen artean sartu behar dugu.
Aida lau ekitaldiko opera bat da, Giuseppe Verdiren musikarekin eta Antonio Ghislanzoniren italierazko libretoarekin osatua. 1871ko abenduaren 24an estreinatu zen Kairoko Jediveko Opera Antzokian, Giovanni Bottesinik zuzenduta. Aida, etiopiar printzesa bat, preso hartu eta Egiptora eramaten dute esklabo gisa; komandante militar bat, Radamés, borrokan ari da harenganako maitasunaren eta Faraoiarekiko leialtasunaren artean banatzean; istorioa are gehiago korapilatzeko, Radamés Faraoiaren alaba Amnerisen maitasunaren objektu da, nahiz eta berak ez dituen sentimendu berdinak.
Gaur, "Voces para la Paz" Orkestra eta Abesbatzaren "Garaipen Martxa" eskainiko dugu, Radamés garaile itzuliko da bere tropekin hiri barrura. Enrique García Asensio maisu valentziarraren gidaritzapean entzungo dugu.
Isaac Albeniz (18601-1909), musikagile eta pianista kataluniar ospetsua izan zen, Felipe Pedrellen ikaslea. Guillermo Morphy, Morphyko Kondea, konpositore eta arte mezenasen laguntzari esker, 1876an Bruselako Kontserbatorioan trebatzeko pentsio bat lortu zuen, ikasketak 1879an amaituz. Piano konpositore birtuoso bat izanik, Albenizek beste instrumentu batzuetarako ere musika konposatu zuen, eta ia berrogeita bederatzi urte baino gehiago eman zituen antzerkirako gaiak idazten, adibidez Pepita Jiménez opera-lanik arrakastatsuena; kontzertuak interpretatzen edo Merlin opera grabatzen ere aritu zen. Bere ibilbidean zehar bi dozena abesti baino gehiago idatzi zituen, baita orkestrako eta ganberako hainbat kantu ere.
Asturias 1890eko hamarkadan sortu zen, Albeniz Londresen bizi zen garaian. Izena gorabehera, gaiak ez du inolako loturarik Asturiasko musika-tradizioarekin, Andaluziako flamenkoarekin baizik. Argitaratu zuenean, Chants d'Espagne bildumaren preludio gisa sortu zuen Albenizek. Urte batzuk geroago, Espainiako Suitearen bosgarren mugimendua bihurtu zen, Albeniz hil ondoren egungo izenburuarekin argitaratua eta 1911n Hofmeister editore alemaniarrak Leyenda bezala azpititulatuz.
Gaur eskaintzen dugun bertsioa Ana Vidovic gitarrajolearen eskutik datorkigu.
Pablo Sorozabal (1897-1988), Donostian jaiotako orkestra zuzendaria eta konpositorea izan zen; biolin ikasketak Donostiako Udal Musika Akademian hasi zituen; 17 urterekin Donostiako Kasinoko Orkestran sartu zen eta 21 urterekin Madrilgo Filarmonikan. Gipuzkoako Foru Aldundiaren beka batekin osatu zituen ikasketak Leipzigen eta Berlinen. 1931n, Katiuska estreinatu zuen, eta, ondoren, ospe handia emango zioten beste zarzuela batzuk, hala nola, La del manojo de rosas eta La Tabernera del Puerto, besteak beste; horretaz gain, euskal musikako hainbat obra, txisturako obrak, koru-lanak eta musika sinfonikoa idatzi zituen. Bere ideia errepublikarrak zirela eta, Gerra Zibilaren ondoren, konpositore gisa isolatuta egon zen, eta kosta egiten zitzaion Madrilen zarzuelak estreinatzea. Madrilgo Orkestra Sinfonikoko zuzendari gisa, modu txarrean amaitu zuen 1952an, Shostakovitxen Leningrado Sinfonia jotzea debekatu ziotenean.
Katiuska bi ekitaldiko opereta bat da, prosa eta bertsotan egina, Pablo Sorozabalen musikarekin eta Emilio González del Castillo (1882 – 1940) eta Manuel Martí Alonsoren (1962an hila) libretoarekin, 1931ko urtarrilaren 28an estreinatu zena Bartzelonako Victoria Antzokian. Sorozabalek konposatu zuen eszenarako lehen obra da. Orkestrazio dotorea, kontzertante onak, erromantza bizi eta askotarikoak eta operetaren generoko zenbaki komiko edo exotikoak nabarmentzen dira bertan. Obrak maitasun istorio xume bat erakusten du, Errusiaren Historiako pasarte bat oinarri duena.
Opereta honetatik, gaur Gaba ederra erromantzea eskaintzen dugu, Ainhoa Arteta gipuzkoar soprano handiaren eskutik, Madrilgo Komunitateko Orkestrak lagundua, guztiak Guillermo García Calvo madrildarrak zuzenduak.
Musika klasikoari buruzko iradokizunak
François-Adrien Boieldieu (Ruan 1775 - Varennes-Jarcy 1834) frantziar musikagilea izan zen, XIX. mendearen lehen laurdenean operen konposizioan nabarmendu zena. Iraultzaren garaian, Beldurraren Erregealdia izeneko garaian, Ruan izan zen musika-jarduera garrantzitsua izaten jarraitu zuen hiri bakarrenetakoa. Garai hartan, Boieldieuk bere lehen obrak idatzi zituen, berehalako arrakasta ekarri ziotenak. Gero, Parisera joan zen bizitzera, eta han, zuhurtziaz, piano-afinatzaile izendatu zuten. Bere obrek beharrezkoak ez ziren apaingarririk gabeko melodiak lehenesten zituzten eta instrumentazio arin baina zainduarekin eta elkarrizketa espiritualekin errebalorizatzen zituen. 1804an, San Petersburgora bidaiatu zuen Tsarraren Gorteko konpositore postua betetzeko. Bertan 1810era arte egon zen eta bertan bederatzi opera eta beste hamar bat obra konposatu zituen. 1817an, Méhulen lekua hartu zuen Frantziako Institutuan, eta konposizioko irakasle izendatu zuten Parisko Kontserbatorioan, 1825ean La Dame Blanche maisulana argitaratuz. Hurrengo opera, Les Deux Nuits (1829), Richard Wagnerrek berak miretsi zuen. 1834ko irailaren 25ean, bere azken agerraldi publikoa egin zuen Adolphe Adamen Le Chalet filmaren estreinaldian.
Boieldieu-ren lanen katalogoa. Bere obrak Opus zenbakiaren arabera sailkatzen dira (latinez opus hitzak 'obra' esan nahi du), musikan konpositore gehienen obrak katalogatzeko erabiltzen den terminoa baita. XVII. mendetik aurrera, lan bat argitaratzen zen bakoitzean katalogazio-modu hau erabiltzen hasi ziren, Opus (edo Op. laburdura) hitzaren aurretik, haren ordena-zenbakia jarriz.
Gaur François-Adrien Boieldieuren Harpa eta orkestrarako kontzertua do maiorrean, Op. 82 eskainiko dugu, hiru mugimendutan artikulatua: I (0 '00 ") ALLEGRO BRILLANTE .-. II (11' 18") ANDANTE LENTO .-. III (15 '18 ") RONDEAU. ALLEGRO AGITATO, eta Tjasha Gafner harpa jotzaile suitzarrak interpretatua, Bavariako Irratiko Orkestra Sinfonikoak lagunduta, Andrew Grams maisu estatubatuarraren zuzendaritzapean.
Amy Beach (1867-1944), New Hampshireko Henniker herrixka txikian jaioa, piano-jotzailea eta AEBetako historiako lehen konpositoreetako bat izan zen. Amonak Elizako koruan abesten zuen eta ama abeslari eta pianista zen, eta Amyk orduak ematen zituen hari entzuten. Lau urterekin pianoarekin hasi zen eta pianorako bere lehen balsak konposatu zituen; hala ere, bere amak errefusik sortu nahi ez zuenez, sei urtera arte ez zitzaion pianoko klase formalak ematen hasi. 14 urterekin harmonia eta kontrapuntua ikasten hasi zen, eta 16 urterekin piano-jotzaile gisa debuta egin zuen Bostongo antzoki batean, Chopinen Rondoa Mi bemol maiorrean eta Ignaz Moschelesen 2. Kontzertuan jotzen, etorkizuneko kontratuak ekarri zizkion estreinaldi arrakastatsua. Europan zehar hainbat bira egin ondoren, New Yorken bizitzea erabaki zuen bere bizitza osorako, neguak birak egiten eta udak Massachusettseko bere landetxean konposatzen emanez. New Yorken hil zen 77 urte zituela.
Beachen lanen katalogoa. Bere obrak Opus zenbakiaren arabera sailkatzen dira (latinez opus hitzak 'obra' esan nahi du), musikan konpositore gehienen obrak katalogatzeko erabiltzen den terminoa baita. XVII. mendetik aurrera, lan bat argitaratzen zen bakoitzean katalogazio-modu hau erabiltzen hasi ziren, Opus (edo Op. laburdura) hitzaren aurretik, haren ordena-zenbakia jarriz.
Udako ametsak op. 47. Amy Beachek idatzitako pianorako sei duo dira, eta kasu honetan Joo-Hye Lee eta Hyesuk Lim piano-jotzaileek interpretatzen dituzte.
I (0 '08 ") LOS BROWNIES .-. II (3' 46") PETIRROJO .-. III (5 '26 ") ILUNABARRA.-. IV (7' 36") KATY-DIDS .-. V (8 '35 ") IRATXO-TARANTELA .-. VI (10' 26") GABON
Txistua “hiru zuloko txirula” izeneko europar familiakoa da. Esku bakarrarekin jotzen da (normalean ezkerrarekin), bestea libre gera dadin txistua jotzeko besotik zintzilik dagoen danbolina jotzeko (gaur egun Fan afinatua dago). Laguntzaile bezala, familia berekoa den silbotea edo txistu haundia izaten du, soinu grabeagodun instrumentua, Sib-en afinatua; eta xirula, soinu agudoagoa instrumentua, normalean ttun-ttunak laguntzen duena (soka-danborra). Txistua erromerietan, kalejiretan, omenaldietan, ekitaldi instituzionaletan eta hainbat kontzertu motatan erabiltzen da, bai bakarlari gisa, orkestra batek lagunduta, bai txistu-banda batean parte hartuta. Talde horrek hiru ahotsetan idatzitako obrak interpretatzen ditu (1. txistua, 2. txistua eta silbotea),
Txistu Symphonic Xabier Zabalaren bi konposizioen grabazioa da, Pierre Weksteinek eta Emmanuel Martinek txistu bakarlari eta orkestra sinfonikorako moldatutako euskal abesti eta dantza herrikoiez gain, Garikoitz Mendizabal txistulariak eta Bratislavako Orkestra Sinfonikoak interpretatuta, Enrique Ugartek zuzenduta.
Garikoitz Mendizabal (1973) Zestoan jaio zen, Gipuzkoan, eta Donostiako Goi Mailako Musika Kontserbatorioan egin zituen ikasketak, Jose Ignacio Ansorenaren eskutik. Bakarlari gisa aritu da Espainiako eta Hego Koreako hainbat talderekin; gaur egun Bilboko Udal Txistulari Banda zuzentzen du.
Dmitri Shostakovich (1906-1975) XX. mendeko konpositore ospetsuenetako bat da, eta bizitzea egokitu zitzaion status politikora egokitu behar izan zuen. Bere musika, batzuetan, dekadente eta erreakzionario bezala salatua izan zen; eta beste batzuetan, PCUSek arte sozialista berriaren adierazgarri bezala goraipatua. Jendaurrean, sistemarekiko leial agertu zen beti, eta erantzukizun garrantzitsuak izan zituen erakunde artistikoetan, 1960an PCUSeko kide izatea onartuz eta Sobiet Goreneko kide izatera iritsiz. Hamabost harizko laukote, beste hamabost sinfonia, sei kontzertu, hainbat opera eta zinema eta balleteko musika idatzi zituen. Bere musikak kontraste garrantzitsuak eta ezaugarri erritmiko originalak ditu, eta horien azpian izaera kementsua dago, batzuetan burleskoa izatera heldu arte.
Third Symphony "The First of May", 20. op. ("Maiatzaren bata" hirugarren sinfonia). Sinfonia Shostakovitxek konposatu zuen 1929an, konpositoreak 23 urte zituenean. Piezak antzekotasun handiak ditu 2. sinfoniarekin; biek mugimendu bakarra dute eta koru misto bat erabiltzen dute, ideia marxistak edo sozialistak goraipatzen dituztenak. Garai hartan, artista sobietarrek askatasuna zuten artea nahi bezala sortzeko; beraz, Shostakovitx ez zuten derrigortu, ezta konbentzitu ere, obra "iraultzaile" horiek idazteko, geroago beste lan batzuekin egingo zuten bezala. Dirudienez, musikagileak musika-ideia berriak, bereziki formalak, sartzeko seinaletzat ikusten zuen iraultza, eta sinfonia horrek «berreraikitze baketsuaren espiritua adierazten du».
Sinfonia, esan bezala, mugimendu bakar batez osatua dago, ALLEGRETTO, Mi b maiorreko tonalitatean, lau sekziotan zatituta, etenik gabe: I (1´18´´) ALLEGRETTO – ALLEGRO .-. II (10´48´´) ANDANTE .-. III (23´18´´) LARGO.-. IV (26´30´´) MODERATO. Ia ez du garapen tematikorik, eta interpretazioa konplexua da. Patroi erritmiko batzuk obran zehar agertzen dira nolabaiteko batasuna eskaintzeko, baina eraldaketa eta harreman tematiko tradizionalak ez dira agertzen. Azken segmentuan musika korala agertzen da, Semion Kirsanoven "¡El primero de mayo!" poemaren egokitzapena. Testua Maiatzaren 1a eta Langileen Nazioarteko Eguna ospatzen duen iraultzaren goraipamena da.
Gaur Leningrad Philharmonic Orchestraren eskutik datorkigu, Academy Capella Choir taldearekin batera eta guztiak Valery Gergiev errusiarraren gidaritzapean.
Denontzako musikari buruzko iradokizunak
Pink Martini, Portlandeko (Oregon) "orkestra txiki" bat da, 1994an Thomas M. Lauderdale pianistak sortua. Orkestra honek hainbat musika-genero interpretatzen ditu, hala nola musika latinoa, lounge musika, musika klasikoa edo jazza. Bere musika "vintage" gisa deskribatu izan da askotan, bere abesti askoren edukia, estiloa eta iraupena erakusten duen definizioa. Abestien hitzak hainbat hizkuntzatan abesten dituzte: ingelesez, gaztelaniaz, frantsesez, italieraz, portugesez, japonieraz eta baita arabieraz edo greko modernoan ere, batzuetan. Pink Martiniren lehen albumak, Sympathiquek, 1.300.000 kopia baino gehiago saltzea lortu zuen mundu osoan zehar; ordutik, bere abestiak ezagunak egin dira eta film askotan agertu dira.
Alanis Morissette (1971) kanadar kantautorea da. Jagged Little Pill bere hirugarren albuma 33 milioiko salmentara iritsi zen, eta historiako diskorik salduena bihurtu zen emakume batentzat; gainera, bere ibilbidean zehar 60 milioi disko baino gehiago saldu ditu eta zazpi Grammy sari jaso ditu, beste sari garrantzitsu batzuez gain.
Bebel Gilberto (1966) brasildar konpositore eta interpretea da, artisten familiakoa: João Gilbertoren eta Miúcha abeslariaren alaba eta Chico Buarque abeslari eta konpositorearen iloba. Txikitatik hasi zen abesten, haur abesbatzetan, diskoetan eta musika lanetan parte hartuz. 9 urte beteta, adibidez, Bebelek bere amarekin eta Stan Getz saxofoi jotzailearekin batera parte hartu zuen Carnegie Halleko Jazzaldian. 2000. urtean "Tanto Tempo" kaleratu zenetik, Bebelek bi milioi eta erdi disko baino gehiago saldu ditu eta bere musika hainbat film eta telesailetako soinu-banden parte izan da; musika hori bossa nova estilo moderno baten barruan defini daiteke, musika elektronikoaren eraginpean.
Gloc-9 (benetako izena, Aristotle Pollisco, 1977ko urriaren 18an jaioa) rap eta hip-hop abeslari eta konpositore filipinarra da, hainbat Awit sari irabazi dituena eta Death Threat rap taldeko kide izan dena. Francis Magalona, Jaezelle, Parokya ni Edgar, Gab Chee Kee, Noel Cabangon eta Champ Lui Pio artistekin kolaboratu du. Star Cinema zinema-ekoiztetxearen Jologs eta Trip filmetako soinu-bandetan parte hartu zuen, eta Sukli izeneko albuma kaleratu zuen, pelikula horietako abestiak biltzen dituena. Bere abestiek gai sozialak jorratzen dituzte nagusiki, hala nola bidegabekeriak, pobrezia eta abertzaletasuna.
Bideo bereziei buruzko iradokizunak
Josef Strauss (1827-1870) konpositore eta orkestra zuzendari austriarra izan zen, Johann Strauss I.aren semea eta Johann Strauss II.a eta Eduard Straussen anaia. Bere familiak ez bezala, Josefek ez zuen musika-karrera bat nahi. Aitzitik, Vienako Politeknikoan ikasi zuen eta Trumauko (Austria Beherea) presa baten eraikuntzan aparejadore gisa lan egin zuen. 1852ko udazkenetik aurrera, anaiaren absentziak ordezkatu behar izan zizkion Johanni kapera-maisu karguan, gero eta maizago. Konposizio-eskolak jaso eta biolina jotzen ikasi zuen; balsak, polkak, kontradantzak eta dantzarako beste pieza batzuk konposatu zituen, opereta batez gain. Varsovian bira egiten ari zela, Josef konorterik gabe erori zen, eta handik gutxira Vienan hil zen.
Polka-mazurka, mazurkaren antzeko dantza da musikalki, baina polkaren antzera dantzatua. Bere erritmoa 3 pultsuko konpasa da (3/4); horrek esan nahi zuen balsaren erritmoaren antzekoa zela, baina polka-mazurkaren enfasia konpasaren lehen aldian zegoen, bere denborak azken bietan jartzen dituen balsean ez bezala, Vienako balsak bere konpasaren azken bi denborak oso nabarmenduta dituen bezala.
Gaur Josef Straussen Die Libelle (Burruntzia edo Sorgin-orratza) polka-mazurka eskainiko dugu, K&K Ballett taldeko bakarlariek egiten duten koreografiarekin.
Léo Delibes (1836 -1891) frantziar musikagile erromantikoa izan zen. Ama musikaria zuen eta aitona opera abeslaria. Bere iloba Frédéric, Miguel Delibes idazle espainiarraren aitaren aldeko aitona izan zen. Musika ikasketak Parisko Kontserbatorioan hasi zituen 1847an, non Adolphe Adamen ikasle izan zen. Konpositore bezala, 1870ean benetako ospea lortu zuen bere Coppélia balletaren arrakastarekin. Bere beste balleten artean Sylvia ere aipatzekoa da, Léon Minkusekin batera idatzia; ballet honen Pizzicatoa oso ezaguna da, Delibesen arrakastarik handienetako bat izanik. Hainbat opera eta opereta, meza, kantata eta antzerkirako musika ere konposatu zituen, dantza eta aire zaharrak bezala.
Coppélia ballet sentimental eta komikoa da, hiru ekitalditan egina. Arthur Saint-Léonen koreografia originala du, Saint-Léon eta Charles Nuitterren ballet libreto baterako eta Léo Delibesen musikarako. E.T.A. Hoffmannen Der Sandmann (Harezko gizona) izeneko istorio makabro batean oinarrituta dago. Balleta 1870eko maiatzaren 25ean estreinatu zen Parisko Operan. Istorioa asmatzaile misteriotsu bati buruzkoa da, Coppélius Doktorea, benetako tamainako panpina dantzaria duena. Hain dirudi egiazkoa, ezen Franz hartaz maitemintzen baita, bere benetako maitasuna, Swanilde, alde batera utzirik, non II. Ekitaldian bere eromena erakusten baitio, panpina bat bezala jantzi eta bizia hartu nahian.
Gaur bertsio osoa eskaintzen dugu Natalia Kassatkina eta Vladímir Vasíliev koreograoen eskutik eta Moskuko Ballet Klasiko Handiaren interpretazioan.
José Serrano (1873-1941) konpositore espainiarra izan zen, Valentziako Suekan jaioa. Berrogeita hamar zarzuela baino gehiago egin zituen, eta, besteak beste, La canción del olvido, Los claveles eta La dolorosa zarzuela ospetsuen egilea izan zen. Federico Chuecaren oinordeko musikaltzat hartua, bere lanek herri-antzerki sinple baina emozio dramatikoz beteriko baterantz jotzen dute. Giacomo Pucciniren eragina eta italiar verismoa nabaria da bere lan askotan. 1909ko Valentziako Eskualdeko Erakusketaren ereserkia konposatu zuen, ofizialki Valentziako Erkidegoko ereserki gisa onartua izan dena.
La Dolorosa bi ekitaldiko zarzuela bat da, José Serranoren musikarekin eta Juan José Lorenteren libretoarekin. Obra hau Valentziako Apolo Antzokian estreinatu zen 1930eko maiatzaren 23an, eta Aragoiko ohiko koadro eta ohiturak islatzen ditu. Partitura konposatu aurretik, Serranok seme baten galera jasan zuen, eta lanak, une batzuetan, min hori islatzen du. 1934an zinemara eraman zuen Jean Grémillonek.
Gaur, zartzuela honen Dúo cómico aurkeztuko dugu, Nicasia (Amelia Font) eta Perico (Pablo Juárez) protagonisten arteko elkarrizketa, Aragoiko dantza folklorikoekin batera.
Txinako Dantzek adierazpen artistiko ugari dituzte, beren koloreengatik, mugimendu aztertuengatik, jatorri desberdinengatik eta beren inguruabarrengatik. Herri-dantzetatik hasi eta opera eta balleteko emanaldietaraino antzezten dira, eta ospakizun publiko, erritual eta zeremonialetan egin daitezke. Txinan ezagunak diren 56 talde etnikoetatik, talde bakoitzak bere dantza folklorikoak eta horiek irudikatzeko uneak ditu. Gainera, gaur egun berpizte eta mugimendu bat dago, txinatar dantza tradizionalak eta gure garaira egokitutako dantzak berreskuratzeko, hala nola, gaur aurkezten dugun bideoa, non koloretasuna, gorputz mugimenduen koordinazioa eta musika eta dantzen aniztasuna nabarmentzen diren.
Gaur MorningStar, Atlantako Dantza Akademiak, Misty Memories (oroitzapen lanbrotsuak) eskaintzen digu.
Umeentzako musikari buruzko iradokizunak
Testu hauek egiteko Wikipediako hainbat artikulu erabili dira.
Videomusicalis-eko testuak, euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez eginda daude.
